شلشک

امروز 18 اسفند، به مناسبت روز بوشهر، براتون یه نان بوشهری آماده کردم.

مامان بزرگ عاشق نان پختنه؛ نوه هاش هم عاشق ورجه وورجه کردن توی دست و پاش و نان خوردن. تصمیم گرفتم از مامان بزرگ در حین نان پختن عکس بگیرم و چون میدونم شما هم عین من از دیدن صحنه تهیه غذاهای سنتی به سبک قدیمی لذت میبرید مطئنم از این پست خوشتون خواهد اومد.

خودم اولین باری که شلشلک رو خوردم واسه ام خیلی جالب بود؛ یه نان خیلی نرم و شل و ول! جالبیش به اینه که نیازی نداره که خمیر رو ورز بدی یا اینکه ساعت ها منتظر بمونی و بذاری ور بیاد. یعنی هر آن که اراده کنی شلشلک بخوری، ده دقیقه بعد تو دهنته و داری میجوی!

مامان بزرگ خیلی سال پیش اولین بار برای من شلشلک کنجدی درست کرد و من که عاشق طعم کنجدم ازش خیلی خوشم اومد و درجا سوال پیچش کردم و اطلاعات مورد نیازم رو کسب کردم. جالبه که در لهجه مامان بزرگ اینا، یعنی لهجه دشتستانی، به شُل میگن شِل پس به شلشلک هم میگن شِلشِلک. ولی من تو دهنم نمیچرخه اینطوری صداش بزنم و بابابزرگ گفت خیلی ها هم بهش میگن شُلشُلک، پس دیگه من خیالم از بابت صدا زدنش راحت شد!

شلشلک در اصل تشکیل شده از آب و آرد و نمک. ولی افزودنی های دیگه ای هم برای طعمدار کردنش میشه بهش اضافه کرد. مثل کنجد و سیاه دانه و رازیانه و زردچوبه. و یا حتی پیاز رنده شده و سبزیجات معطر خورد شده. از من میپرسید، هر بار باید یه چیزی بهش اضافه کنیم که زندگیمون متنوع شه!

آب و آرد رو به خوبی مخلوط میکنیم و اندکی نمک بهش اضافه میکنیم. و بعد دیگه هرچی عشقمون کشید توش میریزیم! البته این نظر منه!

همینطور که مشاهده میکنید؛ به صورت سنتی، یک "تاوه" خیلی بزرگ رو روی یک اجاق خیلی بزرگ قرار میدن و اجازه میدن که تاوه حسابی گرم بشه. البته قبلا از هیزم و آتش استفاده میکردند ولی الان دیگه گاز شهری کارها رو آسون تر کرده!

اینجا میشه تاوه رو با سایزهای مختلف از بازار خریداری کرد. من خودم یه سایز 30 سانتیش رو دارم چون دوست دارم نون های کوچولو درست کنم. ولی مامان بزرگ چون خیلی حرفه ایه با تاوه بزرگ کار میکنه و نان های خیلی بزرگی میپزه. مامان بزرگ مرتب نان های مختلف محلی درست میکنه شاید بد نباشه از این به بعد همه رو واسه تون تو اینستگرم، استوری کنم که ببینید. شاید هم گاهی! شاید!

تاوه که گرم شد، مایه شلشلک رو وسط تاوه میریزیم. بعد سریع روی سطح تاوه پهنش میکنیم. به طور سنتی کل این تاوه ای که میبینید رو با مایه پوشش میدن که یه نان بزرگ بدست بیاد ولی من از مامان بزرگ خواستم که کوچک تر واسه مون درستش کنه.

وقتی یک طرف نان پخت، نان رو برمیگردونیم تا سمت دیگه اش هم برشته بشه. سرعت پختش بالاست و سریع نان ما آماده خوردن میشه.

آدم های گشنه هم آماده کنار دستمون نشستن؛ پس ... حمله!

کاش تکنولوژی سریع تر پیشرفت میکرد و میشد عطر نان تازه محلی رو هم مثل تصویرش به همه جای دنیا منتقل کرد!

ولی تا زمانی که اون اتفاق بیافته؛ بهتره بیکار نشیدنید و آستینا رو بالا زده و خودتون شلشلک درست کنید.

برای اینکه یه وقت احساس نکنید که چون تاوه تو خونه ندارید نمیتونید شلشلک های با کیفیتی درست کنید؛ خودم واسه تون توی تابه شلشلک درست کردم که ببینید و با خیال راحت دست به کار بشید.

تابه رو روی حرارت میذاریم و اجازه میدیم حسابی گرم بشه.

ولی ابتدا باید خمیرش رو آماده کنیم.

برای تهیه شلشلک به میزان مساوی آب و آرد احتیاج داریم. مثلا من معمولا برای خودمون یک لیوان آرد رو با یک لیوان آب مخلوط میکنم. صد البته که همه آردها درصد جذب آبشون یکسان نیست پس ممکنه برای بعضی از آردها مثل آردهای سبوس دار به میزان دو سه قاشق غذاخوری آب بیشتری احتیاج پیدا کنید. ولی در کل نسبت آرد به آب مساوی هست. شما میتونید از آردهای مختلفی استفاده کنید. و یا حتی ترکیبی از چند آرد.

اندکی نمک هم بهش اضافه میکنیم که طعم بگیره. و همینطور اگر دوست داشتید فلفل و ادویه یا سبزی خشک شده یا دانه ها و تخمه ها یا پیاز رنده شده و سبزیجات تازه خرد شده. هر بار یه ترکیبی رو امتحان کنید ببینید چیا رو میپسندید.

یه نکته جالب هم بگم: من خودم به جای آب از آب باقی مونده از لورک یا آب باقی مانده از ماست چکیده استفاده میکنم. چون پروتئین داره و نان رو با خاصیت تر میکنه. طعمشم بهتر میشه. من و مامان بزرگ معتاد به لورک هستیم و من حتی به جای آب هم آب لورک رو میخورم! یعنی تا این حد!!! حتما تا حالا لورک درست کردید و خوردید چون خیلی سال پیش آموزش دادم و قطعا تا الان باید فرصت درست کردنش براتون پیش اومده باشه!

مایه نیاز به ور اومدن نداره ولی خب اگه بذاریم یک ساعتی بمونه بد نیست.

من هر بار که این مایه رو با یک لیوان آرد و یک لیوان آب درست میکنم، باهاش 3 تا شلشک میپزم. توصیه میکنم شما هم همینکار رو انجام بدید. چون دست اولتونه بهتره یک سوم یا یک چهارم مایه رو توی تابه بریزید و پهنش کنید.

با قاشق چوبی یا پالک یا کاردک یا هرچی که راحتید. سریع مایه رو توی تابه پهن کنید. توصیه میکنم وقتی میخواید مایه رو توی تابه بریزید حرارت رو کم کنید چون تجربه کافی ندارید و ممکنه نتونید سریع کار کنید.

همینطور که مشاهده میکنید؛ به سرعت میپزه. ولی شما هول نشید و کل مایه رو توی تابه پهن کنید.

من برای سهولت کار کنجد و سیاه دانه رو توی مایه ریختم. ولی اگر تمایل دارید متونید تا نپخته و خامه، روش هم چیزای خوشمزه بپاشید.

لبه نان رو بلند میکنیم و اگر به اندازه کافی طلایی شده بود نان رو وارونه میکنیم.

اگر نان رو کوچک گرفتید؛ وارونه کردنش خیلی راحت خواهد بود. ولی چون خمیر شل و وله، ممکنه توی دستتون پاره شه یا تا بخوره و به هم بچسبه. زیاد حساس نشید. کم کم دستتون میاد.

قدری صبر میکنیم تا روی نان هم بزشته بشه و خال های خوشگل طلایی و قهوه ای روش ایجاد شه. بعد نان رو از توی تابه برداشته و یکی دیگه درست میکنیم. و بعد یکی دیگه!

بهم نخندیدها، ولی من از اون موجودات عجیب غریبی هستم که از بس به "فاکتور کرانچ" علاقمنده، حتی یه نان نرم و شل و ولی مثل شلشلک رو هم کرانچی درست میکنه! بیماریه دیگه، چیکار کنم دست خودم نیست!

شلشلک ذاتا یه نان شل و نرم و خمیریه. ولی من نان های خمیری دوست ندارم پس به جای یه شلشلک کلفت و نرم و خیمری، یه شلشلک نازک و ترد درست میکنم. در هر دو حالت خوشمزه است. دیگه امتحانش با خودتون.

راستی اینم بگم، گاهی شلشلک رو با وانیل درست میکنند و بعد از اینکه پخت با روغن محلی یا همون "روغن خش" روش میمالن و شکر میپاشن و تاش میکنن و گاز میزنن! واسه خودش یه خوردنی شیرین محلی به حساب میاد.

من شیوه سنتی و غیر سنتی شلشلک رو بهتون نشون دادم دیگه درست کردنش با شما.

بوشهر روزت مبارک!

کپی برداری از مطلب مجاز نمیباشد. لطفا به همین صفحه لینک دهید. متشکرم

براي استفاده بهتر از كارگاه آشپزسازي لطفا مبحث سوالات متداول را به صورت كامل مطالعه بفرماييد